Self Assessment stimuleert industriële veiligheid

01/03/2016

“Nederlandse aanpak kan voorbeeld zijn voor Europa.”

De afgelopen jaren stond de chemische industrie nogal eens in het beklaagdenbankje. Incidenten en inspectierapportages over falende veiligheidscultuur deden het imago van de sector weinig goed. Diezelfde sector investeert echter al decennia lang in verbetering van interne en externe veiligheid. Een ‘Self Assessment’ instrument voor bedrijven is een nieuwe stap in ondernemen met oog voor veiligheid, met als achterliggende gedachte: wacht niet tot de overheid de veiligheidssituatie komt doorlichten, maar neem zelf initiatief.

Om de veiligheidsprestaties van de (petro)chemie naar een hoger niveau te brengen, heeft de sector in 2011 het actieplan ‘Veiligheid Voorop’ opgesteld. Het programma richt zich in eerste instantie op Brzo-bedrijven met een hoog risico voor de omgeving. De Vereniging Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) is als brancheorganisatie voor de chemische industrie een van de initiatiefnemers en belangrijkste partner van ‘Veiligheid Voorop’.

Kritische zelfanalyse

Een van de concrete resultaten van het programma is de ‘Self Assessment Questionnaire’ (SAQ), een soort veiligheidsbarometer, waarmee bedrijven zichzelf een spiegel kunnen voorhouden. Zo kunnen zij kritisch kijken naar hun prestaties op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu en die mogelijk verbeteren.
Als de overheid met de regelgeving in de hand inspecteert, komt de onderneming daar ook wel achter, maar dan kan alleen worden gerepareerd wat volgens de inspecteurs niet aan de eisen voldoet. Een kritische zelfanalyse vanuit eigen veiligheidsbewustzijn en maatschappelijk verantwoordelijkheidsgevoel kan grotere veiligheidswinst opleveren. Een pilot bij vijf bedrijven leverde positieve resultaten op. Dit jaar is het programma ‘Veiligheid Voorop’, samen met de VNCI en de regionale veiligheidsnetwerken, begonnen met de verspreiding van het hulpmiddel over circa 300 BRZO bedrijven in de (petro)chemie.

Responsible Care

"Aanleiding voor ‘Veiligheid Voorop’ was de brand bij ChemiePack in 2011”, vertelt Peter Bareman, speerpuntmanager Veiligheid, Gezondheid en Milieu bij de VNCI. “Maar inspanningen om de industriële veiligheid te bevorderen vanuit de branche zelf zijn er al veel langer. Al in 1985 hebben de producerende chemische bedrijven wereldwijd de handen ineengeslagen in het internationale ‘Responsible Care’ programma. Daarmee erkenden bedrijven dat zij door de aard van hun processen en de stoffen waarmee zij werken risico’s opleveren voor veiligheid en gezondheid. Zij nemen verantwoordelijkheid om hun bedrijfsprocessen zo veilig mogelijk te maken. Ook de VNCI heeft het Responsible Care gedachtegoed geadopteerd. Producerende chemiebedrijven geven met hun VNCI-lidmaatschap aan, dat zij de uitgangspunten gericht op het continu verbeteren van de prestaties op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu, onderschrijven. Zij dragen zorg voor een goede veiligheidscultuur en een solide veiligheidsbeheersysteem om ongevallen en incidenten te vermijden. In ieders belang. Tegenwoordig noemen we dat maatschappelijk verantwoord ondernemen.”

De chemische industrie heeft er volgens Bareman alle baat bij de zorg voor veiligheid en milieu serieus te nemen. Hij signaleert een curieuze maatschappelijke tweespalt rond de sector. Enerzijds staat de industrie voortdurend bloot aan kritiek vanuit de samenleving vanwege de grote impact van de bedrijfstak op het milieu en de veiligheidsrisico’s, anderzijds is diezelfde chemische industrie onmisbaar voor de samenleving. Bareman: “De chemiesector levert een enorme bijdrage aan productinnovatie waar de wereld baat bij heeft. Bijvoorbeeld via isolatiematerialen, die het energiegebruik kunnen beperken en dus een gunstig effect hebben op de klimaatverandering. Ook levert de chemiesector veel materialen en producten die we dagelijks gebruiken en die zonder de chemische industrie helemaal niet zouden bestaan. Het is daarom jammer dat het imago van de sector te lijden heeft van de ‘rotte appels’ in de branche waar de veiligheidscultuur niet op orde is. Met de uitgangspunten van Responsible Care en ‘Veiligheid voorop’ willen we als Nederlandse chemische industrie onze maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen en aantonen wat we doen om een negatieve impact van de sector op de veiligheid en het milieu te minimaliseren.” ...

Gepubliceerd in NIBHV Veiligheid 64, maart 2016

Lees hier het hele artikel: